DISCIRKULATOR ENCEFALOPATIY BEMORLARDA METEOROLOGIK SEZGIRLIKNING KOMPLEKS DAVOLASHI: PATOGENETIK YONDOSHYV VA SAMARADORLIGINI BAHOLASH
##semicolon##
discirkulator encefalopatiyAbstrak
Qonda yurak tomiri kasalliklari (QYK) 60 yoshdan oshgan shaxslarda neyrondegeneratsiyaning asosiy sababidir. Meteorologik sezgirlik, bemorlarning 70%ida QYKni kuchaytirib, sefalgiya, kognitiv buzilishlar va vegetativ krizlar bilan kechib, hayot sifatini pasaytiradi. Davolashda patogenetik yondoshlarning yo'qligi tadqiqotning dolzarbligini belgilaydi.
Maqsad: Vegetativ disregulyatsiyani, serotonin yetishmovchiligini va miya qon aylanishidagi buzilishlarni tuzatishga asoslangan QYKda meteorologik sezgirlikni murakkab davolash dasturini ishlab chiqish va uning samaradorligini baholash.
Materiallar va usullar: Turli darajadagi meteorologik sezgirlikka ega 1–2 bosqichli QYK bilan 120 bemor (64.2±7.8 yosh) o'rganildi. Diagnostikaga SHOM shkalasi, yurak ritmi o'zgaruvchanligi (YRO), trombotsitlar serotonini darajasi va MMSE kiritildi. 12 haftalik davolash dasturiga dori-darmonsiz terapiya, farmakoterapiya (vinksetin, sinnarizin, sertralin, meksidol, sitikolin), transkranial mikropolyarizatsiya kirdi.
Natijalar: Statistik jihatdan ahamiyatli (p<0,001) yaxshilanishga erishildi: bosh og'rig'i chastotasi 52–62% ga, bosh aylanishi 52–56% ga, SHOM ballari 42–48% ga kamaydi. YRO ko'rsatkichlari normallashdi (SDNN o'sishi 67.0% gacha), serotonin darajasi 106.8% gacha ko'tarildi, kognitiv funksiyalar 15.9% gacha yaxshilandi.
Xulosa: Murakkab patogenetik terapiya QYKli bemorlarda, ayniqsa og'ir shakllarda meteorologik sezgirlikni davolashda yuqori samaradorlikka ega.
##submission.citations##
1. Chen Y, Li Y, Wang W, et al. Heart Rate Variability as a Predictor of Cognitive Decline in Cerebral Small Vessel Disease: A Cohort Study. J Neurol. 2022;269(8):3451-3460.
2. Cipriani G, Danti S, Carlesi C. Weather-Related Changes in Neurological Symptoms: A Review of the Literature and Clinical Implications. Int J Biometeorol. 2020;64(7):1125-1135.
3. Cochrane Database of Systematic Reviews. Pharmacological Interventions for Cerebral Small Vessel Disease. 2023;CD012619.
4. Gorelick PB, Scuteri A, Black SE, et al. Vascular Contributions to Cognitive Impairment and Dementia: A Statement for Healthcare Professionals From the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke. 2021;52(5):e555-e590.
5. Hudayberganov, N. Y., Jabbarov, M. T., & Matyoqubov, M. O. (2017). THE ROLE AND SIGNIFICANCE OF TRANSIENT CEREBRAL CIRCULATION DISORDERS IN THE DEVELOPMENT OF CEREBRAL STROKES IN EMERGENCY NEUROLOGY. ACTUAL PROBLEMS OF MODERN SCIENCE, EDUCATION AND TRAINING IN THE REGION, 2, 131.
6. Kilichev, I. A., Matyokubov, M. O., Adambaev, Z. I., Khudayberganov, N. Y., & Mirzaeva, N. S. (2023). Register of stroke in the desert-steppe zones of Uzbekistan. In BIO Web of Conferences (Vol. 65, p. 04002). EDP Sciences.
7. Kilichev, I. A., Matyоkubov, M. О., Khudаybergаnov, N. Y., & Adambaev, Z. I. (2013). BRAIN STROKES IN ECOLOGICALLY UNFAVORABLE AREAS OF THE ARAL SEA REGION. Schizophr. Bull, 3, 413-430.
8. Mirdjuraev, E. M., Djabbarov, A. M., Kilichev, I. A., Khudayberganov, N. Y., & Shamuratova, G. B. (2021). Diagnostics and Treatment of Dorsalgia at the Military Servicemen of the Emergency Military Service. Annals of the Romanian Society for Cell Biology, 25(2), 3039-3045.
9. Shukla R, Rathore A, Bhatia MS. Serotonin Syndrome: A Comprehensive Review. Ind Psychiatry J. 2023;32(1):123-129.
10. Верещагин НВ, Пирадов МА, Суслина ЗА. Дисциркуляторная энцефалопатия: патогенез, диагностика, лечение. Журнал неврологии и психиатрии им СС Корсакова. 2020;120(5):5-12.
11. Дамулин ИВ. Когнитивные нарушения при дисциркуляторной энцефалопатии: диагностика и лечение. Неврол журн. 2021;26(3):4-11.
12. Данилов АБ, Давыдов ОС. Роль серотонинергической системы в патогенезе вегетативных нарушений и меточувствительности. Бюл экспер биол мед. 2022;173(3):267-272.
13. Киличев, И. А., Худайбергенов, Н. Ю., & Адамбаев, З. И. (2018). Цереброваскулярные заболевания в регионе Приаралья. Lambert Academic Publishing, Riga, Latviya.
14. Парфенов ВА, Андреев АО. Вегетативная дисфункция при цереброваскулярных заболеваниях: диагностика и коррекция. Журнал неврологии и психиатрии им СС Корсакова. 2019;119(9):86-92.
15. Ткачева ОН, Котовская ЮВ. Нейропротективная терапия при хронических нарушениях мозгового кровообращения. Consilium Medicum. 2020;22(9):58-63.