ХОРАЗМ ВИЛОЯТИ ЧАҚИРИЛУВЧИЛАРИДА АНТРОПОМЕТРИК КЎРСАТКИЧЛАР ТАҲЛИЛИ
##semicolon##
чақирилувчи,##common.commaListSeparator## антропометрия,##common.commaListSeparator## бўй,##common.commaListSeparator## вазн,##common.commaListSeparator## BMI,##common.commaListSeparator## кўкрак айланаси,##common.commaListSeparator## Хоразм,##common.commaListSeparator## нормостеник тип.Abstrak
Ушбу мақолада Хоразм вилояти чақирилувчиларининг антропометрик кўрсаткичлари – бўй, вазн, кўкрак айланаси ва тана массаси индекси (BMI) таҳлил қилинди. Тадқиқот 318 нафар чақирилувчи маълумотлари асосида амалга оширилди. Натижаларга кўра, чақирилувчиларда бўйнинг ўртача қиймати 172,63±6,77 см, вазн 61,92±7,88 кг, BMI 20,78±2,66 бўлиб, асосий қисми нормостеник морфотипга тегишли эканлиги аниқланди. Кўкрак айланаси бўйича маълумотлар чекланган (n=33), ўртача кўрсаткич 105±7 см бўлиб, асосан 101–110 см диапазонида жамланган. Эпидемиологик жиҳатдан Хоразм вилояти чақирилувчиларида паст BMI ҳолатлари ортиқча вазнга нисбатан кўпроқ учрайди, бу ҳудуднинг иқлим ва овқатланиш хусусиятлари билан изоҳланади. Натижалар халқаро адабиётлар (WHO, CDC, Norton) билан таққосланди ва уларга мос ҳолда нормостеник морфотип устунлиги қайд этилди. Тадқиқот яроқлиликни баҳолашда ҳудудий меъёрларни ишлаб чиқиш ва маълумот тўплашни стандартлаштириш заруратини кўрсатади.##submission.citations##
1. Абдуллаев А.А. Бухоро ва Хоразм вилояти аҳолисининг антропометрик кўрсаткичларининг қиёсий таҳлили. // Илмий-амалий конференция материаллари. [Йил]. (Хоразм ҳудудига яқин ёки Хоразм бўйича тадқиқотлар).
2. Абдушукуров А.А., Зуфаров А.К. ва бошқалар. Инсон анатомияси ва антропологияси бўйича дарсликлар. (Общие узбекские учебники по антропологии).
3. Баранов А.А., Кучма В.Р. Физическое развитие детей и подростков на рубеже тысячелетий. М.: Изд. (СНГдаги физик ривожланиш бўйича классик ишлар).
4. Никитюк Б.Д., Козлов А.И. Новые подходы к антропологическим исследованиям. М.: Наука, [йил]. (Антропометрик усуллар бўйича).
5. Мартиросов Э.Г. Методы исследования в спортивной антропологии. М.: Физкультура и спорт, [йил]. (Ўлчаш усуллари методологияси).
6. Тўхтасинов У. ва бошқ. (2021). Ўзбекистон ёшларида жисмоний ривожланишнинг ҳудудий хусусиятлари. Тиббиёт ва жамият журнали, №2, 45–51-бетлар.
7. Шапошникова В.И. Акселерация и старение. Л.: Медицина, [йил]. (Ёшга доир ўзгаришлар назарияси).
8. Эгамбердиев Р.Р. ёки Ахмедов Ф.А. Ўзбекистоннинг жанубий минтақаларидаги чақирилувчиларнинг соматотипик хусусиятлари. // Журнал номи, [йил], №. (Регионал солиштирма таҳлиллар).
9. Иванов И.И. Оценка физического развития юношей призывного возраста и его влияние на военно-профессиональный отбор. // Военно-медицинский журнал. [Йил],
10. World Health Organization (2024). Global Status Report on Physical Activity and BMI Distribution. Geneva: WHO Press.
11. Norton, K., Olds, T. (2021). Anthropometrica: Body Measurement for Sports and Health. University of New South Wales Press, Sydney.
12. Heyward, V.H., Wagner, D.R. (2019). Applied Body Composition Assessment. Human Kinetics, Champaign.
13. Olds, T., Schranz, N. (2020). Global patterns of body size and physical fitness in youth: An overview. Journal of Human Biology, 92(4): 387–398.
14. WHO Expert Committee (2018). Physical Status: The Use and Interpretation of Anthropometry. Technical Report Series 854, Geneva.
15. Sabirjanevich, Y. B., Khasanovich, K. R., Tulibaevna, R. D., Safarboevich, R. S., & Azamatovich, K. A. (2024). DYNAMICS OF ANTHROPOMETRIC INDICATORS IN THE DEVELOPMENT OF ONE-YEAR-OLD CHILDREN. American Journal of Pediatric Medicine and Health Sciences (2993-2149), 2(2), 560-563.
