YUMSHOQ TO‘QIMA O‘SMALARINING YAXSHI YOKI YOMON SIFATLI TABIATINI OLDINDAN BAHOLASHDA ULTRATOVUSH DIAGNOSTIKASINING O‘RNI

Аннотация

Tadqiqotning maqsadi: Oddiy ultratovush tasvirlarida aniqlanadigan vizual ecografik belgilar asosida yumshoq to‘qima o‘smalarining yaxshi yoki yomon sifatli tabiatini operatsiyagacha bosqichda invaziv bo‘lmagan usulda aniqlash imkonini beruvchi ultratovush skoring modelini ishlab chiqish hamda uning diagnostik samaradorligini baholash.

Material va metod: Gistologik jihatdan tasdiqlangan yumshoq to‘qima o‘smalari bo‘lgan 121 bemorning ultratovush (UTT) ma’lumotlari retrospektiv tahlil qilindi. Ulardan 51 tasi yaxshi sifatli, 70 tasi yomon sifatli o‘smalar edi. Echografik ko‘rsatkichlar 12 parametr bo‘yicha baholandi: shakl, o‘lcham, turi (kistoz, yakka (solid) yoki aralash), joylashish chuqurligi, kontur xarakteri, echogenlik, struktura, invaziya, suyak destruksiyasi, limfadenopatiya va rangli doppler xaritalash bo‘yicha qon-tomir bilan ta’minlanganlik darajasi. Avtomat o‘qitishning “orqaga yo‘naltirilgan” (backward) tanlov usuli orqali 12 belgi orasidan mustaqil va bog’liqlik bo‘lmagan 2 ta asosiy prediktor tanlab olindi: (1) o‘sma turi, (2) qon-tomir bilan ta’minlanganlik darajasi (ChDK bo‘yicha). Ushbu prediktorlar asosida logistika regressiyasiga tayangan ultratovush skoring modeli yaratildi.

Natijalar: Yaratilgan skoring model quyidagi tenglama bilan ifodalandi: Y = 1 / (1 + exp – (–8,28 + 2,4·X₁ + 3,36·X₂)),

bu yerda: Y — yomon sifatlilik indeksi, X₁ — o‘smaning echografik turi, X₂ — qon-tomir bilan ta’minlanganlik darajasi. Modelning diagnostik samaradorligi ROC tahlili orqali aniqlandi: AUC = 0,926 ± 0,022 (p < 0,001); sezgirlik = 72,9%; xoslik = 94,1%; umumiy aniqlik = 84,3%; musbat oldindan baholash qiymati = 94,7%; manfiy oldindan baholash qiymati = 75,0%; Optimal diskriminatsiya chegarasi = > 0,47. Model ikki prediktorning soddaligiga qaramay, yuqori diskriminatsion imkoniyat ko‘rsatdi. Prediktorlar o‘zaro past korrelyatsiyaga ega bo‘lib (r = 0,29), gistologik sinf bilan esa kuchli bog‘lanishga ega ekanini ko‘rsatdi. Bu modelning statistik barqarorligi va klinik qo‘llanishga yaroqliligini ta’minladi.

Xulosa: Ultratovush tasvirlari asosida ishlab chiqilgan skoring model yumshoq to‘qima o‘smalarining tabiatini invaziv bo‘lmagan usulda aniq baholash imkonini beradi. Model klinik jihatdan qulay, sodda va yuqori samaradorlikka ega bo‘lib, o‘smalarning gistologik sinfini operatsiyagacha bosqichda xavfsiz va ishonchli prognoz qilishga yordam beradi. Diskriminatsiya chegarasi >0,47 bo‘lgan malignlik indeksi o‘smalarning yomon sifatli tabiatini 84,3% aniqlik bilan ko‘rsatishi, tanlov strategiyasini to‘g‘ri belgilashda muhim klinik ahamiyatga ega.